Maken de Marker Wadden het water echt schoon? ‘Er zijn nog veel vragen’

12 oktober 2022

De Marker Wadden zijn in vijf jaar uitgegroeid tot een vogelparadijs. Ook komt er steeds meer vis op de zeven eilanden in het Markermeer af. Maar heeft de archipel een positief effect op de waterkwaliteit? Dit was een belangrijke reden om de eilandengroep aan te leggen. Er zijn ‘heldere zones’ zichtbaar, maar eigenlijk valt er nog weinig over te zeggen. ,,We hebben nog steeds veel vragen.’’

Het is razendsnel gegaan met de Marker Wadden. In 2016 begon het opspuiten van zand, in 2017 mocht het publiek er voor het eerst een kijkje nemen. Inmiddels staat er een nederzetting met restaurant en vakantiehuisjes op het eiland – een van de zeven is openbaar toegankelijk. Zo’n 40.000 mensen maakten dit jaar al de overtocht naar het nieuwste stukje Nederland.

Helderder water was een belangrijke reden om de Marker Wadden aan te leggen. Het Markermeer was er namelijk niet best aan toe. Posthoorn sprak eerder van een ‘grote bak met stilstaand water’. Troebel van de dikke laag slib op de bodem, funest voor vissen en planten. Het idee achter de ‘wadden’: het slib bezinkt achter de eilanden, het water wordt helderder, het bodemleven komt op gang. Dat trekt weer vogels aan en hup, de voedselketen is hersteld.

Natuur doet het goed
Na vijf jaar is er veel om blij mee te zijn. Dat blijkt uit het dinsdag gepresenteerde onderzoek van het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA). Hier gaan achttien partijen achter schuil, zoals Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten, Deltares en drie universiteiten. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft het KIMA onderzoek gedaan naar – en op – de Marker Wadden. Geen verrassing is dat de natuur het bijzonder goed doet op de eilanden. Dat was al snel zichtbaar. ,,Het is een hotspot voor op het gebied van biodiversiteit’’, zegt hoofdonderzoeker Sacha de Rijk (Deltares) dinsdagmorgen op het eiland. ,,En dat was het niet.’’

De eilanden werden al snel ontdekt door vogels. De vis had iets meer tijd nodig, maar laat zich sinds twee jaar ook volop zien. De Rijk: ,,De Marker Wadden bieden zo’n 30 kilometer aan nieuwe habitat voor jonge vis. En die was hier ondervertegenwoordigd. Heel speciaal.’’

Waterkwaliteit
Voorzichtig optimistisch zijn Posthoorn en De Rijk over het herstel van de waterkwaliteit. ,,We zien iets van heldere zones ontstaan’’, zegt laatstgenoemde. ,,Op die plekken is meer voedsel beschikbaar, er zit meer leven in het water. Het is een beginnetje.’’ Of de Marker Wadden hét middel zijn om het grote meer te herstellen, kan ze niet zeggen. Daarvoor is het simpelweg nog te vroeg. ,,We willen het graag verder onderzoeken’’, vult De Rijk aan.

Uitbreiding nodig
Zeker is dat er eilanden bij moeten komen om dit ambitieuze doel te halen. Dat roept de vraag op op hoe het met fase twee van de Marker Wadden staat. Deze nieuwe eilandengroep is ingetekend tussen de huidige archipel en Lelystad. Aanvankelijk wilde Natuurmonumenten meteen na de aanleg van de eerste eilanden doorgaan met een tweede serie, maar dat is niet gelukt. Er ligt een aanvraag voor een bijdrage uit de landelijke pot Programmatisch Aanpak Grote Wateren (PAGW), zegt Posthoorn. ,,Ik begrijp dat de minister hier aan het eind van het jaar een besluit over wil nemen.’’ Het dinsdag gepresenteerde rapport dient hierbij als onderlegger. Er zijn nog steeds heel veel vragen, geeft Posthoorn aan. Zo is het onduidelijk hoe de eilanden zich over lange tijd zullen houden. ,,Maar tot dusver voldoet het ruim aan de verwachtingen. Het is geweldig om hier te zijn.’’

Lees het gehele artikel op de bron: Stentor, alleen voor abonnees

Veel media volgen overigens het ronkende succesverhaal zoals het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in een persbericht rond stuurde.