Haaien in kunstrif Waddenzee

Leuk nieuws voor Waddenambassadeurs: langs de dijk bij Lauwersoog zijn enkele jaren geleden kunstriffen geplaatst in de Waddenzee. Bij het onderzoeken van de riffen zijn vorige week twee hondshaaien gevonden.

De riffen zijn geplaatst binnen project Waddentools Swimway Waddenzee, waar de Waddenvereniging initiatiefnemer van is, en maakt onderdeel uit van de dijkversterking Lauwersmeerdijk van Waterschap Noorderzijlvest en Rijkswaterstaat. Doel van het Swimway project is om meer te weten te komen over hoe verschillende vissoorten de Waddenzee gebruiken, zodat met die kennis betere beheermaatregelen getroffen kunnen worden om de visstand te verbeteren. Dat is hard nodig, want de visstand van de Waddenzee is sterk verarmd.

Wat betekenen de randen van het wad voor vis?

De ‘randen’ van de Waddenzee kunnen een kinderkamer zijn voor jonge vis, die er beschutting en voedsel vindt. Echter tegenwoordig bestaat een groot deel van de waddenkustlijn uit strakke, kale dijken. Door het experimenteel aanbrengen van kustrif-elementen met meer structuur en holtes wordt onderzocht of hiermee de dijk een aantrekkelijker habitat wordt voor het onderwaterleven. Daarbij gaat het om zowel de dieren en wieren die zich hechten op de riffen maar ook om de bijdrage die deze riffen kunnen leveren voor vissen. Twee keer per jaar worden de geplaatste riffen bezocht door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en Hogeschool Van Hall Larenstein om te monitoren hoe de riffen worden gebruikt door vissen. Afgelopen vrijdag was het weer zover en werden de onderzoeksfuiken geleegd die rondom de riffen waren geplaatst. Tot grote verbazing van de onderzoekers werden er twee volwassen hondshaaien aangetroffen. Dat is bijzonder, want haaien worden niet vaak gezien in een Waddenzee-vismonitoring. De haaien zijn in goede gezondheid weer vrijgelaten in de Waddenzee.

We weten al veel, maar ook nog veel niet.

Het is veel te vroeg om te zeggen dat de hondshaaien worden aangetrokken door de riffen. Maar uit de eerste resultaten van de onderzoekers blijkt wel dat er twee keer zoveel vis wordt aangetroffen rondom de riffen dan op een bestaande ‘kale’ dijkvoet.
De Waddenvereniging volgt de ontwikkelingen op de voet en ziet mogelijkheden om de onderwaternatuur van de Waddenzee te verbeteren. Bijvoorbeeld door het realiseren van riffen vol reuring langs de Afsluitdijk.

De hondshaai is een licht grijsbruine haai met kleine donkerbruine vlekjes en enkele grote vlekken in dezelfde kleur. De buik is grijswit. Hij wordt maximaal één meter lang. Zijn staartvin steekt bijna recht achteruit en mist de stuwkracht van een v-vormige staart die veel andere haaien hebben. De hondshaai zoekt ‘s nachts naar kreeftachtigen, andere ongewervelden en kleine vissen. Overdag rust hij tussen zeewier op zandbanken.
De hondshaai paait in de herfst, in dieper water. Weer dichter bij de kust legt het vrouwtje jaarlijks zo’n twintig eieren van zeven centimeter lang, die met kronkelige draden vasthaken aan de ondergrond. De eikapsels van de hondshaai hebben lange, gedraaide hoorns. Hierdoor vind je soms hele kluwens van aangespoelde lege kapsels. Verse exemplaren zijn okergeel tot olijfbruin, oude ingedroogde exemplaren vaak zwart. Eikapsel spoelt regelmatig aan, vaak als een kluwen vastgehecht aan ander drijvend materiaal. Vanwege hun opvallende uiterlijk hebben eikapsels van haaien en roggen in Engeland de treffende naam ‘Mermaid’s Purses’ (zeemeermintasjes).

Bron: Waddenvereniging.

Foto’s: Rijksuniversiteit Groningen.