Ambachtelijk zeilen tijdens de Strontweek, 18 t/m 26 oktober

Jaarlijks verzamelen zich in Workum in de herfstvakantie stoere mannen en vrouwen met hun historische schepen. Ze doen mee aan de Strontrace, het Beurtveer of de Visserijdagen, ‘een oefening onder zeil’ die gevaren wordt op pure wind-, hand- en vooral wilskracht. De Strontrace, een wedstrijd waarin de schepen geladen met stront – gedroogd in zakken – zo snel mogelijk naar de Westlandse bollenvelden in Warmond varen en met bloembollen weer terug naar Workum. En het Beurtveer, waarbij de schepen zo snel mogelijk op en neer naar Amsterdam varen via verschillende ‘Zuiderzee-havens’.

De start begint met een geweerschot, direct gevolgd door de luide brom ‘En oprotten nou’ van Reid, de vuurtorenwachter en bedenker van dit alles. Meteen daarna is het een enorme georganiseerde chaos met klepperende klompen van zich door de menigte wurmende schippers en bemanningsleden om zo snel mogelijk op het eigen schip te komen, terwijl die menigte zich richting dijk begeeft om de schepen zo lang mogelijk uitgeleide te kunnen doen.

De trossen los en weg, zich een weg banend door ’t Soal, manoeuvrerend om andere schepen te ontwijken en plaats te zoeken voor de lange bomen. En vooral ook om toch maar een plaatsje op te kunnen schuiven, want vooraan is wel de beste positie. Als de wind het toelaat op eigen kracht onder zeil, of met minder weer, bomend met de hulp van enthousiaste ‘jagers’ op de kant, die met tientallen de jaaglijnen grijpen en de schepen de lange Hylperdijk langs tot aan de vuurtoren trekken.

Tenminste drie dagen lang wordt er strijd geleverd op het IJsselmeer en op de trekvaarten. De Strontrace is een tactisch spel waarbij keuzes gemaakt moeten worden in routes met verschillende obstakels als bruggen en sluizen, de kwaliteiten van het schip, bemanning en vooral ook de veranderende weersomstandigheden. Er wordt op traditionele wijze genavigeerd zonder moderne hulpmiddelen. Met uitzondering van een afgeplakte gps-tracker. Daarmee kunnen geïnteresseerden de verrichtingen van de schepen op de voet volgen om er met hartstocht over te berichten op Twitter en andere Social Media. Een verslavend spel voor de thuisblijvers.

Al vanaf de nacht van dinsdag op woensdag kunnen de eerste schepen retour verwacht worden. In de tussentijd is het vooral Park Groot Leerust in Warmond waar zich de spanning opbouwt. Wie mag als eerste lossen, in de theekoepel plaatsnemen, op de behouden vaart proosten met het slokje, de vrachtpapieren tekenen en de terugreis aanvaarden?

De start van de Strontrace wordt op de voet gevolgd door de start van het Beurtveer. Een al even spannende race van personenvervoer over water, zoals in vroeger dagen heel gebruikelijk was. Ook hier komt het aan op het maken van keuzes; tussen de vijf routes met verplichte havens en de vrij te kiezen havens, de weersomstandigheden, de wensen van de passagiers en de behendigheid in al die krappe zuiderzeehavens. De verplichte havens zijn: Workum, Medemblik, Lemmer, Lelystad (sluis), Enkhuizen (sluis) en Amsterdam de vrije havens zijn het Blocq van Kuffeler, Hoorn, Urk en Volendam. Er moet bewijs van aanmeren in alle havens geleverd worden in de vorm van ansichtkaarten die gepost zijn bij de havenmeester. En ook hier geen moderne hulpmiddelen en vooral geen motor!

Heel bijzonder is dit jaar de komst van de Palingaak Korneliske Ykes II naar Workum. Dit schip zeilde in juni dit jaar voor het eerst in tachtig jaar weer met levende paling naar London. En herstelde zo de traditie van een oude Heegse bedrijfstak in ere. Op zondagmiddag is er een lezing over deze bijzondere tocht aan boord van het organisatieschip, de Tromp.

Liereliet
Behalve de Strontrace en Beurtveer is er tijdens de Strontweek, tussen 18 en 26 oktober, nog veel meer te beleven! De start van de Strontweek is op vrijdag 18 oktober met het driedaagse meeslepende en bruisende festival voor maritieme muziek ‘Liereliet’. Op zaterdag druppelen veel schepen de haven al binnen en is er ’s middags het ‘Klomkesîlen’ in de ‘Djippe Dolte’. Een wedstrijd voor kinderen met hun mooie versierde klompscheepjes, die zo spelenderwijs proeven van het schippersambacht. Op zondagmiddag is er ook een bruine kramenmarkt met scheepsambachten, een belevenis vol geur en smaak. Als eerste op maandag 21 oktober om 12 uur, gaan de ‘Visserijdagen’ van start. Het enig evenement in Nederland waar aloude vismethoden als ‘staand want’ en ‘beugen’ nog toegestaan zijn. De vissersschepen varen dagelijks uit vanuit verschillende voormalige zuiderzeehavens of liggen ’s nachts voor anker, met als hoogtepunten de visafslag op woensdag en op zaterdag in Workum. Daar kan iedereen de verse gevangen oogst bewonderen en kopen!

Het programma biedt veel moois. Kijk daarvoor op strontweek.nl