De bruine vloot: dreigend verlies voor erfgoedsector

De hele passagiersvaart ligt stil, en de bruine vloot dus ook. In de media lazen we dat ‘de helft van de vloot virtueel failliet is’. Het vooruitzicht is inderdaad niet best: De meeste schepen in deze sector zullen met de 1,5 meter maatregel niet kunnen varen. Daarmee dreigt een heel jaar aan inkomsten voor charterschepen verloren gaat, want er wordt door de meeste schepen tussen april en oktober gevaren en geld verdiend. Dat inkomstenverlies is heel vervelend, maar het andere verlies dat dreigt is het verlies van de historische schepen, en dat is onomkeerbaar.

Karakteristiek voor Nederland
Nederland telt zo’n 400 charterschepen ‘met een geschiedenis’. Deze schepen raakten in de jaren 1960 en 1970 in onbruik in de beroepsvaart (vrachtvaart/visserij) en kregen een tweede leven als passagiersschip. De eerste generatie charterschippers waren – toch zeker – halve hippies. Nog steeds geldt dat je niet in de bruine vloot gaat werken om er rijk van te worden, je doet het uit liefde voor het schip en voor het varen. De groei van de ’tweede kans’-vloot ging verder in de jaren 1980 en 1990. Waar het ene schip behoorlijk verbouwd of aangepast werd (bijvoorbeeld van lichtschip tot zeegaand zeilschip), bleef het andere vrijwel onaangetast of werd het met zorg gerestaureerd. Qua diversiteit van de schepen en qua omvang is deze vloot ongekend en uniek in de wereld, en een afspiegeling van de bijzondere status van de scheepsbouw- en scheepvaartgeschiedenis van Nederland. Het vaargebied is al even divers: een aantal schepen vaart gedurende het hele jaar de wereld over, de rest beperkt zich tot de rivieren, het IJsselmeer of de Waddenzee.

Naast de erfgoedwaarde van de schepen zelf, speelt ook de invloed op het landschap en het behoud van immaterieel erfgoed een rol. Wil je een karakteristiek beeld van het IJsselmeer of de Waddenzee, dan is daar altijd een schip van de bruine vloot op te zien. Bovendien is het behoud van het object (of het nu particulier eigendom is of bedrijfsmatig in gebruik als charterschip) een middel voor kennisoverdracht van zeilvaardigheden en techniek. Denk aan de grote aantallen mensen die op deze wijze kennismaken met een historisch zeilschip, en de historische scheepsmotoren die in een aantal van deze schepen nog dienst doen.

Lees het uitgebreide artikel van Marja Goud op de bron: Maritiem Portal