Belevingscentrum Wadden in Lauwersoog

Het WEC (Werelderfgoedcentrum Waddenzee) in Lauwersoog wordt de nieuwe plek om het Waddengebied mee te maken. Een nieuw gebouw met een ander perspectief op de grens van land en water, zoet en zout.

Het Wadden Erfgoed Centrum opende kortgeleden zijn deuren. Het vervangt de zeehondenopvang in Pieterburen en voegt veel waddenbeleving toe.
De deense architect Dorte Mandrup ontwierp in eerste aanleg een gebouw dat door velen te hoog werd gevonden; het paste niet in de horizon van Lauwersoog en het lage landschap van Lauwersmeer en Wad. Het centrum dat er nu staat is een stuk lager dan het oorspronkelijke ontwerp. Mandrup deed concessies, en door het uiterlijk met veel hout is het toch nog een indrukwekkend gebouw geworden.

Experience

Beleving is het toverwoord van alle attracties in Nederland. Het is een begrip dat nooit meer weg gaat, en dat ook in het WEC een sleutelrol speelt. Experience-deskundige Bert Kranendonk – onder meer verantwoordelijk voor de inrichting van het Beleefcentrum De Nieuwe Afsluitdijk in Kornwerderzand – is daar blij mee. ‘Bij een experience vergaar je op meer complexe manieren informatie dan alleen via een tekst of een filmpje. Een voorbeeld is dat je echt in een voorstelling staat, waarbij er om je heen allerlei dingen gebeuren. De ruimte waarin je je bevindt is een decor, waarin de meeuwen om je hoofd cirkelen en je de wind in je haren voelt, de golven tegen de keien voor je ziet klotsen. Daardoor krijg je met al je zintuigen informatie mee. En dat blijft hangen. Geen attractie kan zonder informatie, in geschreven vorm of door middel van filmpjes. Maar als je de aandacht niet pakt met beleving, kijken mensen daar onvoldoende naar, en blijft het niet hangen.’

Vissenperspectief

Bij het WEC hebben ze die les goed begrepen. Sander van Dijk, de curator van het WEC, vertelt er graag over. ‘Northern Light, het bureau dat het creatieve ontwerp van het WEC heeft gemaakt, heeft de Waddenzee Experience, uiteraard in overleg met ons, ingedeeld in vijf zones, elk ontworpen om het begrip van dit dynamische getijdenlandschap te verdiepen. De tentoonstelling over het waddengebied begint met een aangepaste versie van de film ‘The Silence of the Tides’ die op drie schermen om de kijker heen wordt vertoond. Op een interactieve waddenmodeltafel, die een accuraat schaalmodel van de wadden weergeeft, gebaseerd op de meest actuele hydrografische  kaarten, kunnen bezoekers ontdekken hoe het wad is gevormd. In weer een andere zone maken de bezoekers een onderwaterreis mee met vissen – waarbij je hoort wat ze horen en de voor hen bestaande barrières waar je als mens niet meteen bij stilstaat, zoals sluizen en gemalen, magnetische velden en stoffen in het water, vanuit het vissenperspectief meebeleeft.’

Zeehondenvrijlaattochten

Meest indrukwekkende experience is echter de zeehondenvrijlaattocht. Het WEC heeft die ‘overgenomen’ van het opvangcentrum in Pieterburen, waaruit het WEC is voortgekomen. Kinderen – en hun ouders – kunnen met een boot meevaren om de zeehonden die door het opvangcentrum gezond zijn bevonden weer terug in zee te zetten. De verzorgde zeehonden kunnen voor een bepaald bedrag ook geadopteerd worden, wat de adoptieouder – meestal een kind – bepaalde rechten geeft. Bij de meest exclusieve adoptie hoort een uitnodiging voor de vrijlaattocht. Die duurt drie uur. Het openen van de schuif van het hok waarin elke zeehond apart wordt vervoerd is een speciaal moment, vooral als het je ‘eigen’ geadopteerde zeehond betreft.

Leerervaring

Dat persoonlijke element is iets waar Kranendonk bijzondere waarde aan hecht: ‘Bij educatieve projecten – en dat zijn gelukkig bijna alle attracties tegenwoordig – maak ik onderscheid tussen de gedeelde en de persoonlijke beleving. De gedeelde beleving, met je vrienden, familie of schoolklas, geeft je het goede gevoel van samen iets moois mee te maken. Dat kun je de sociale impact van een shared experience noemen. In het persoonlijke moment zit het grootste leereffect: die ervaring beklijft, de informatie blijft je bij, en je gaat daardoor ook eerder spontaan op zoek naar extra informatie. Zo’n zeehondenvrijlaattocht verenigt beide elementen: je doet het met je familie of je schoolvrienden, waardoor de hele tocht leuk en gezellig is, maar het moment waarop je ‘jouw’ zeehond weg ziet zwemmen in de natuur waar hij thuishoort, dat blijft je het beste bij.’

Collectie

In alle artikelen over het nieuwe WEC wordt benoemd dat de toegang niet bepaald gratis is. Curator Van Dijk vindt dat geen vreemde zaak: ‘Er is veel aandacht voor geweest, dat klopt, maar wat wil je, dit centrum is afhankelijk van de inkomsten die bezoekers opbrengen. Zonder de kaartjes die we verkopen kunnen we niet bestaan. Daar kun je moeilijk over doen, maar het is een gegeven dat aan iedere grote attractie kleeft.’

Van Dijk is overigens van mening dat het WEC best meer kan zijn dan alleen attractie: ‘We denken er nog over na of we ook een museumstatus moeten ambiëren. Dat zitten mogelijk financiële voordelen aan, maar het is vooral van invloed op de mogelijkheid om een eigen collectie op te bouwen. Zo’n zwaardvis die aanspoelt en nu in het nieuws is: als museum kun je het skelet daarvan misschien verwerven, om daarmee de tentoonstelling te verrijken. Het is iets waar we nog over nadenken.’

Bron: Eigen nieuwsgaring.
Beeld: WEC, Northern Light