Documentaire ‘Palingdans’ over geliefde en mysterieuze vis

Hoe de paling zich voortplant, dat weet niemand. Van wetenschappers tot glasaalkwekers: allemaal proberen ze het mysterie van de oervis te ontrafelen. Documentairemaker Hans Dortmans onderzocht hoe de vis wereldwijd wordt aanbeden.

Je zou het niet zeggen als je ze ziet hangen in de rookkast, maar sinds de tijd van de oude Grieken is de paling een van de grootste mysteries van het dierenrijk. Niemand heeft ooit twee palingen zien paren. Er zijn nog nooit eitjes in het wild aangetroffen. We weten pas honderd jaar dat de vis zich voortplant in de Sargassozee bij Bermuda, om vervolgens als klein glasaaltje de Atlantische Oceaan over te steken naar de Europese binnenwateren. Als ‘pubers’ zwemmen de palingen weer terug naar de Sargassozee om te paren, eitjes te leggen en vervolgens te sterven. Waarom en hoe ze dat doen, geen wetenschapper die het precies kan verklaren.
De vele raadsels rond de paling interesseert documentairemaker Hans Dortmans (62) mateloos, net als legio onderzoekers, ondernemers en enthousiastelingen die al jarenlang antwoord proberen te vinden op de vraag waar de paling vandaan komt en waar hij naartoe gaat: ,,De paling is een groot mysterie. Dat is natuurlijk een geweldig onderwerp voor een film’’, zegt Dortmans aan de keukentafel op zijn woonboot in een Amsterdamse gracht. […]

Paringsdans

Voor ‘Palingdans’ heeft Dortmans de afgelopen vijf jaar op meerdere plekken in de wereld opnamen gemaakt. Hij vaart in de film mee met een onderzoeksexpeditie naar de Sargassozee, waar wetenschappers op zoek gaan naar paling-eitjes. Ook brengt hij veel tijd door bij Glasaal Volendam, een commercieel bedrijf in het voormalige vissersdorp waar bioloog Rick Leemans steeds een stapje dichter bij het succesvol grootbrengen van babypalinkjes komt. […] In de Volendamse bedrijfsloods maakte Dortmans indrukwekkende en sferische opnamen van volwassen vissen die in het donker om elkaar heen krioelen en van paling-embryo’s die in het water rondzweven. ,,Daarmee wilde ik visualiseren wat nog niemand in het echt gezien heeft: de paringsdans van de paling honderden meters onder water.” […]

Japanse passie voor paling

De kijker maakt in de film kennis met Kenichi Ikeda, een Japanse man met een passie voor de paling die grenst aan het obsessieve. Dortmans reist in de docu ook af naar Japan en gaat samen met Kenichi op bezoek bij palingvissers, palingbraderieën en zelfs een religieuze Shinto-ceremonie waarbij palingen worden aanbeden. […]
Kenichi aanschouwt het allemaal met groot respect en enthousiasme: ,,Je moet begrijpen dat Japan het grootste palingland ter wereld is. Er zijn daar restaurants waar ze alleen maar gerechten met paling serveren. Dan snap je beter waarom zo iemand een passie voor zo’n dier ontwikkelt.’’

Lees het veel uitgebreidere artikel  van Christian Sier in het NHD (alleen voor abonnees).

Première

De documentairefilm ‘Palingdans’ van Hans Dortmans, geproduceerd door DOXY in samenwerking met NPO2/EO, is vanaf 27 juni te zien in Nederlandse bioscopen en filmhuizen. Op zondag 23 juni vindt een voorpremière plaats in (en daar zijn kaartjes voor te krijgen bij) Cinema Oostereiland in Hoorn. Nico van Straalen, emeritus hoogleraar biologie van de Vrije Universiteit en betrokken bij Glasaal Volendam, is daarbij aanwezig om een inleiding te geven.