DrieStedenRace brengt onverhoedse winnaar

15 oktober 2024

De 49e Enkhuizer Klipperrace kende afgelopen weekend een onverwachte ontknoping. Zaterdag werd de langjarige hegemonie van Peter van Weelderen doorbroken. Zondag werd de wedstrijd vlak voor de start afgelast wegens teveel wind en hoge golven.

De DrieStedenRace begon met een bescheiden zonnetje, dat af en toe schel door het bijna aaneengesloten wolkendek brak. Een waterkoude zuidoostenwind, kracht vier, blies de in het Krabbersgat voor anker liggende schepen keurig in het gelid. De rij reikte dit keer van de Krabbersgatsluis tot aan de opening naar het IJsselmeer. 29 deelnemers telde het veld, met een iets krappere indeling passen er precies dertig in het Krabbersgat. Het poortje waardoor de schepen hun route moesten zoeken lag dan ook dicht bij de uitgang.

Volgend jaar 50 klippers

De organisatie hoopt dat dat volgend jaar wel anders zal zijn. Tijs van Os, sinds de vorige editie voorzitter van het stichtingsbestuur, wil bij het 50-jarig jubileum dolgraag weer minstens vijftig klippers aan de start verwelkomen, zoals dat in de gloriedagen ook vaak het geval was. Daar moet nog wel wat reclame voor worden gemaakt, want de laatste jaren lieten een gestage afname van het aantal deelnemers zien. Van Os ziet de toekomst echter optimistisch tegemoet: “We zijn hard op weg om de Enkhuizer Klipperrace tot immaterieel cultureel erfgoed te laten verklaren. Deze oudste race is niet meer of minder dan een instituut. Het is de moeite waard om dat weer volop leven in te blazen.” Het jubileumcomité, dat rond van Os gevormd is, is dan ook druk bezig met sponsorwerving. “We hebben het altijd op een prikkie gedaan. Volgend jaar willen we echt eens groot uitpakken.” En het lijkt erop dat dat gaat lukken, want de eerste grote sponsoren hebben zich al gemeld. Zo kregen alle schippers dit jaar al een trui voor het 50-jarig jubileum uitgereikt, met de opdracht om daar zoveel mogelijk van aan anderen te verkopen: merchandising is een belangrijk onderdeel van de promotie.

Lijnstart

Als het startsein klinkt, rammelen op de schepen de ankerkettingen terug in de kluis en schieten de fokken omhoog, waarmee de koppen bak getrokken moeten worden, en op de tweemasters ook de bezaanzeilen, om indien nodig extra draai te geven. Zodra het voorschip in de goede gier ligt wordt de draaiing ingezet om met vol tuig het Krabbersgat uit te denderen, maar niet op ieder schip gaat dat goed. Een enkeling slaagt er niet in om de kop richting het oosten te laten waaien, en moet de motor even bijzetten om dat goed te maken. Als daarmee een aanvaring kan worden voorkomen en het geen wedstrijdvoordeel oplevert mag dat, maar de rest van de wedstrijd moet de motor uitblijven.
Al gauw schuiven de schepen op topsnelheid door het Krabbersgat. Voor iedereen is er ruimte genoeg, maar toch heeft wedstrijdleider Peter Masereeuw bij de start de Oscar-vlag laten hijsen, wat betekent dat de ankerstart op handicap wordt veranderd in een lijnstart. ‘Voor de veiligheid’, vertelt Masereeuw later, maar na luid protest van de schippers geeft hij toe dat zijn beslissing voorbarig is geweest. Iedereen wil de ankerstart behouden, en dan moet die wel functioneel blijven.

Strategische keuze

Na de start waaiert het veld snel uit richting Stavoren

Ter hoogte van de startlijn lopen de schepen op een halfwindse koers al hun maximale snelheid. Tsjerk Hesling Hoekstra, middenin het veld, besluit om met de Willem Jacob maximaal gebruik te maken van de zojuist afgekondigde lijnstart, waardoor de wedstrijd op gezeilde tijd wordt afgerekend. Pijlsnel kiest hij ervoor om tussen boei en startschip door te zeilen, in plaats van tussen de twee boeien van het poortje, en een extra rondje te maken, waardoor hij als laatste kan starten zonder in de vuile wind van de anderen te belanden. Het blijkt een goede strategische keuze: al vóór de volgende boei bij Stavoren heeft hij meer dan de helft van het veld weer ingehaald.
Praktisch iedereen heeft voor de route Stavoren-Medemblik gekozen. Slechts vier schepen zeilen richting Urk, om daarna, in de hoop op een volledig bezeilde wedstrijd, neer Medemblik te varen. Drie schepen buigen meteen af naar Medemblik; twee ervan varen daarna naar Urk, alleen de Waterwolf vaart na Medemblik naar Stavoren. In strategisch opzicht niet de beste keus, zo zal blijken; hetzelfde geldt voor de Urk-vaarders.

Langer en sneller

Bij Stavoren en Medemblik strijden de Eensgezindheid, de Deinemeid, de La Bohème en de Willem Jacob om de voorrang. De Deinemeid ligt lang op kop, maar moet in het rak naar Medemblik lengte prijsgeven aan de veel langere, en dus snellere Eensgezindheid. Die lijkt dan ook de gedoodverfde winnaar, maar als Van Weelderen al onbedreigd op de finish afstuift, komen van stuurboord opeens de La Bohème en de Willem Jacob dichterbij. De eenmaster hebben in het laatste rak aanzienlijk hoger kunnen sturen, en dat levert hen aanzienlijk voordeel op. Van der Loo op de La Bohème draait zelfs vóór de Eensgezindheid naar de finish, en schrijft daarmee sinds 14 jaar weer eens de zege op zijn naam.
Achter de Eensgezindheid blijft Hoekstra met de Willem Jacob net hangen achter Jorrit Jouwsma en Thomas de Boer op de Deinemeid, maar op gezeilde tijd blijkt de Willem Jacob toch sneller, zodat de Deinemeid genoegen moet nemen met een vierde plaats.

Jan Bakkerprijs

De bemanning van de Lutgerdina aan het werk

In de B-klasse is de uitslag bijna even verrassend. Andi Witzke blijft uiteindelijk alle concurrenten voor met de Eendracht, en dat wil, tegenover cracks op de Johanna Engelina, de Waterwolf en de Waterman best wat zeggen. Tweede in de B wordt de Johanna Engelina, derde de Jeppe van Schier, die de laatste jaren steeds beter wordt. In de hele wedstrijd is bovendien geen enkel protest gevallen, ook een hele prestatie.
De Lutgerdina, dit jaar ook weer eens van de partij, doet altijd fanatiek mee, maar eindigt even vaak helemaal achterin. Dat gebeurt dit jaar echter niet: het schip, dat helemaal gezeild wordt dor mensen met een handicap, laat maar liefst vijf deelnemers achter zich.
Om half vijf was iedereen binnen, op de Kaat Mossel na, die als laatste vanaf Urk aan kwam zeilen, en pas ruim na vijven de finishlijn overstak.
De Jan Bakkerprijs voor een opvallende prestatie ging naar de Willem Jacob. Volgens het wedstrijdcomité was de stunt die Tsjerk Hesling Hoekstra uithaalde, door bewust als laatste te starten, om daarna nog vóór de eerste boei bij Stavoren driekwart van het veld in te halen en uiteindelijk als derde te eindigen, helemaal in de geest van Jan Bakker.