Holwerd aan Zee wordt alsnog afgeblazen

Elf jaar en ruim vijftig rapporten later sneuvelt alsnog het plan voor Holwerd aan zee. De initiatiefnemers voelen zich verraden door wankelmoedige politieke besluitvorming en de BBB.

Woensdag kwam het harde oordeel vanuit Leeuwarden. ‘Het project Holwerd aan Zee is niet haalbaar’, concludeerde Gerben Gerbrandy, voorzitter van de stuurgroep waarin de provincie, de gemeente Noordoost-Friesland, Rijkswaterstaat en de Vogelbescherming optrokken met de Stichting Holwerd aan Zee.

Getijdenmeer

Volgens de stuurgroep is er een financieringstekort van 60 miljoen euro, op een geraamd bedrag van ruim 100 miljoen euro. Het grootste struikelblok bleek het hart van het plan: het doorbreken van de dijk. Geen enkele partij wilde opdraaien voor het beheer en onderhoud, een rol die doorgaans voor de provincie is weggelegd. Na elf jaar en een stapel van meer dan vijftig rapporten verder is de zee in Holwerd opeens weer ver weg.
De initiatiefnemers uit het dorp, die elf jaar geleden het plan hadden opgevat, zijn ontgoocheld. Met het doorsteken van de zeedijk zou de verbinding met de Waddenzee worden hersteld. Een getijdenmeer zou weer leven in het vergrijzende en verpauperende dorp brengen. Een bron voor toerisme en recreatie. En een unieke ecologische habitat voor vogels en vissen op de grens van zout en zoet water. ‘We zijn ontzettend teleurgesteld’, zegt voorzitter Marco Verbeek van de Stichting Holwerd aan Zee. ‘Het is nog te verkroppen als een project technisch onuitvoerbaar of financieel onhaalbaar is. Maar je moet gewoon constateren dat overheden na al die jaren niet thuis geven. Dat is heel zuur.’

Postcodeloterij

Lange tijd leek het project niet meer dan een zinnenprikkelend droombeeld, dat niet verder zou strekken dan die glanzende artist’s impression. Dat veranderde in 2019. Toen stond Ruud Gullit namens de Nationale Postcodeloterij plots met een cheque van 15 miljoen euro in Holwerd.
Ook in politiek opzicht leek het plan het tij mee te hebben. In het provinciehuis in Leeuwarden werd geen kans onbenut gelaten een lofzang af te steken op de mienskip: de ondernemende gemeenschap.
Dat steekt Verbeek misschien wel het meest. ‘Er wordt al jaren heel veel gepraat over een aanpak van onderop, integraal en natuur-inclusief. Maar hier ligt het op een presenteerblaadje en wil men niet. Alsof dat wat het kan opleveren niet wordt meegewogen.’

BBB tegen verzilting

Politieke steun was er, tot de verkiezingswinst van de BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen vorig jaar. Hoewel er een goede verstandhouding is met lokale boeren, willen lobbyorganisaties zoals de LTO niets weten van verzilting.
Verbeek vindt het onredelijk dat van het burgerinitiatief gevraagd wordt het beheer en onderhoud van de dijkdoorgang voor honderd jaar te financieren. En dat dezelfde overheid, die Holwerd aan Zee niet wilde steunen bij subsidieaanvragen bij de Regiodeal en het Waddenfonds, nu begint over dekking. ‘Neem dan ook de verantwoordelijkheid en zeg ronduit: we willen dit niet. Sommigen zeggen: dit plan is te groot voor Friesland. Terwijl de opgave blijft. Vergrijzing los je niet op met een bankje en een paar lantaarnpalen.’

Binnenmeer

De strijdvaardige initiatiefnemers laten het er niet bij. Elk einde is een nieuw begin, is hun motto. De stichting wil de mogelijkheid van een binnenmeer verder uitwerken. ‘Een stuk minder sexy dan een dijkdoorbraak, maar met dezelfde positieve effecten voor toerisme en recreatie’, denkt Verbeek. ‘Als dat niet lukt, weet ik het ook niet meer.’

Lees het uitgebreide artikel in de Volkskrant (alleen voor abonnees)

Beeld: Artist impression Holwerd aan Zee (© Projectbureau Holwerd aan Zee)