Mast- en tuigage-workshop in Stavoren

De BBZ organiseerde op zaterdag 4 maart een workshop over masten en tuigages in Stavoren. Auke de Groot van Tuigerij MdeGroot en mastenmakers Piet en Romke Blaauw ontvingen meer dan 55 geïnteresseerden op hun naast elkaar gelegen bedrijven. De deelnemers waren voor het grootste deel afkomstig uit de chartervaart, maar er waren ook mensen die niet beroepsmatig met schepen voeren. Naast eigenaren van skûtsjes en privé klippers waren ook mensen van ILenT aanwezig. In twee groepjes werden de verschillende aspecten van mast en tuigages in de bedrijven zelf doorgenomen.

Tuigage
Auke de Groot vertelde over zijn ervaringen met tuigages. Hoewel er in de chartervaart vooral met gecertificeerde sluitingen wordt gewerkt besteedde hij hierbij ook aandacht aan RVS sluitingen, en het verschil tussen gesmede en gegoten sluitingen. Zijn voorkeur lag overduidelijk bij de gesmede exemplaren, aangezien die niet in één keer kapot gaan maar vaak al vervorming laten zien voordat ze breken. 

Daarna werden enkele oudere verstagingen getoond waarbij vooral de onderkant van de verstaging de meeste roestvorming vertoonde. Bij verstaging die machinaal was bekleed bleek de binnenzijde vaak in verrassend goede staat. Hierbij bestaat dan wel het probleem dat er heel moeilijk gecontroleerd kan worden hoe de staat van het staaldraad is.  

Op het gebied van lijn en touwwerk werd uitgebreid aandacht besteed aan Dyneema, met enkele, dubbele of zonder mantel. Een staaldraad dirk loopt vaak door een te klein blok voor de draaddikte en wordt jaar in jaar uit op hetzelfde punt belast en een beetje open gedraaid. Dit is verre van optimaal voor een dirk. Een Dyneema lijn is beter geschikt voor de blokken zoals ze in de chartervaart worden gebruikt. Ook voor vallen op een lier zijn ze beter geschikt als staaldraad of RVS draad. Het materiaal is bijzonder sterk en vertoont zeer weinig rek. Het gevolg is dat de kous zeer zwaar belast kan worden en daardoor kan vervormen. Ook kan een oogsplitst met mantel worden gebruikt in plaats van een kous. Heel belangrijk is het dat Dyneema op de juiste manier moet worden gesplitst, dat is namelijk de enige manier om een veilige verbinding te maken. Een knoop in Dyneema kan de lijn al met 70 % verzwakken. Omdat Dyneema een laag smeltpunt heeft is het zeer gevoelig voor schavielen, er zijn dan verschillende soorten Dyneema lijn met mantel in de markt. Ook bestaat er een waaier met verschillende afbeeldingen van Dyneema en de mate van slijtage en risico erbij.

Rondhouten
Piet Blaauw vertelde over de masten en rondhouten en de problemen met houtrot die daarbij voorkomen. Overigens is nog niemand echt op de hoogte van wat er met de giek van de Risico precies is gebeurd, het wachten is nog steeds op de resultaten van het onderzoek. Piet Blaauw is mastenmaker van houten masten en gelooft daar dan ook 100 % in maar hij wijst ook nadrukkelijk op het goede onderhoud en kritische controle van houten masten. Vooral windscheuren die open meten blijven, en mastbanden die niet afgekit mogen worden spelen daarbij een rol. Vanwege het optreden van windscheuren maakt Blaauw geen gieken meer uit een enkele boom, maar alleen nog maar gelijmde gieken, opgebouwd uit goed gedroogde balken van oregon pine. 

Zoon en compagnon Romke Blaauw maakt meer de stalen masten en gieken in het bedrijf, en heeft het daar zeer druk mee. Piet Blaauw benadrukte dat houten masten net zo goed zijn, het juiste hout is daar zeker nog voor te vinden en ze kunnen ook gelijmd worden geleverd. Prijstechnisch is de keus voor stalen rondhouten echter wel snel gemaakt. 

Met het organiseren van dit soort workshops werkt de BBZ aan een verder verspreiding van kennis in de chartervaart. Hoewel veel schippers al vaker vergelijkbare workshops gevolgd hebben blijft het toch iedere keer weer de moeite waard om hier aanwezig te zijn.

Met dank aan:
Jacht en Scheepstuigerij M de Groot
Scheepstimmerbedrijf en mastenmaker Piet Blaauw