Negen vragen: hoe wordt de veiligheid van de bruine vloot in de gaten gehouden?

31 maart 2023

Op de website van Omroep Friesland staat sinds vrijdagmiddag een uitgebreid artikel over ILT en hoe deze instantie de veiligheid van de bruine vloot in de gaten houdt: de Inspectie van de Leefomgeving en Transport (ILT) is de instantie die zich bezighoudt met de veiligheid van de schepen in de bruine vloot. Na het dramatische vaarseizoen van afgelopen jaar komt er nog meer druk op de inspectie te liggen. Wat voor instantie is het en hoe houden ze toezicht?

Wat is de ILT?
Inspectie van de Leefomgeving en Transport is de toezichthouder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De ILT heeft toezicht op 35 stelsels waarvoor veiligheidscertificaten uitgegeven worden, van vuurwerk tot het spoort. Binnen die sectoren moet de ILT daar controleren dat alle producten, apparaten en diensten aan de wettelijke eisen voldoen.
Wat doet de ILT bij de bruine vloot?
Een van die stelsel is de binnenvaart waar de bruine vloot onder valt. De inspecteurs controleren of de schepen de juiste documenten aan boord hebben. Daarvoor moeten deze documenten fysiek op het schip zijn. Wat de ILT op dit moment doet is het monitoren van de data van de certificaten van de schepen en bij het verlopen krijgt de eigenaar een schriftelijke waarschuwing. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor de handhaving en houden ze dus ook in de gaten of deze schepen zonder certificatie in overtreding zijn van de binnenvaart wet of niet.
Wat voor certificaten zijn nodig en bij wie ligt de verantwoordelijk of de goede papieren aanwezig zijn?
Een zeilend passagiersschip met meer dan twaalf personen heeft twee hoofddocumenten nodig: het ‘Certificaat van Onderzoek’ en het ‘Bewijs van Tuigage’. Dat zijn documenten waarin staat dat het schip veilig is en dat onder andere de mast, giek en touwen in goede conditie zijn. De verantwoordelijkheid ligt bij de eigenaar van het schip. Deze moet ervoor zorgen dat de certificaten op orde zijn. Dat hoeft dus niet altijd de schipper te zijn.
Hoe controleert de ILT?
De inspectie controleert nu steekproefsgewijs. De controle levert voor de inspectie resultaat op. Elk jaar worden schepen aan de ketting gelegd. Zelf willen ze flexibeler worden door data te gebruiken van transponders van schepen. Vaart iemand uit zonder geldige papieren dan zou er een alarm af moeten gaan.
Hoe kan de ILT handhaven?
Mochten er overtredingen zijn, dan kan de inspectie een boete geven en het schip stilleggen. Dit doen ze in samenwerking met havens, provincie, politie en Rijkswaterstaat.
Hoe gaat het met de instantie?
De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft in januari bij Nieuwsuur zelf toegegeven dat hun eigen toezicht tekortschiet. Er zijn grote twijfels of de certificaten voor veiligheid en kwaliteit wel voldoende afgegeven worden. De instantie deed hier zelf onderzoek naar. Anuschka Otten, programmamaker bij de ILT zegt in de reportage van Nieuwsuur: “Dat wil niet zeggen dat alles onveilig is, maar ook niet dat het 100 procent veilig is. We zien het niet goed genoeg.”
Wat doet de instantie om nu beter te werken?
Dat de ILT niet functioneert is niet nieuw. In 2017 komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) ook al met een rapport waaruit blijkt dat de kennis van de schippers en onderhoudsmedewerkers niet goed genoeg is, de keuringen onder de maat zijn en het toezicht vanuit de ILT niet betrouwbaar is. Naar aanleiding daarvan is er een extra keuringsbureau en is er een instructie gepubliceerd om ervoor te zorgen dat het onderzoek van certificaten ondubbelzinnig is. Ook worden tot eind 2022 workshops georganiseerd met inspecteurs, scheepstimmerbedrijven en schippers om kennis met elkaar te delen. Daarnaast probeert de instantie transparanter te zijn door een online register te openen met daarop schepen die over de juiste certificaten beschikken.
Wat voor gevolgen heeft het tekortschieten van de instantie voor de vloot?
Door het tekortschieten van de ILT komt de verantwoordelijkheid voor veiligheid nu nog meer bij de schippers te liggen, zegt Paul van Ommen van de Vereniging voor Beroepschartervaart. “Schepen kunnen onderling kijken of ze de juiste certificaten hebben, of een boekingskantoor kan nu kijken welke schepen goed gecertificeerd zijn. Als je niet op het lijstje staat kan het een uitnodiging zijn tot meer vragen.”
Wat vinden schippers van het functioneren van de ILT?
Schippers zijn aan de ene kant heel tevreden over de ILT als het gaat om inspecties. Het is heel belangrijk om goed te controleren of de schepen in orde zijn. Tegelijkertijd lijkt de organisatie er niet in te slagen om de rotte appels uit de branche te halen.

Je kan het hele artikel lezen op Omroep Friesland