Niet welkom in Europa, maar ook niet in Rusland: driemaster ‘Shtandart’ raakt verzeild in geopolitiek conflict
De Shtandart, een replica van een 18e-eeuwse driemaster die onder Russische vlag vaart, is sinds de oorlog in Oekraïne ongewenst in almaar meer Europese havens. Maar terugkeren naar Sint-Petersburg zit er evenmin in sinds de kapitein – half Rus, half Oekraïner – de inval heeft veroordeeld.
Na twee jaar doffe ellende door corona, waardoor alle zeilevents en maritieme happenings in het water vielen, moest 2022 de zomer van de wedergeboorte worden voor de Shtandart. Er wachtte een druk programma voor de indrukwekkende replica van de eerste driemaster van de Baltische vloot van de Russische tsaar Peter de Grote. Maar de invasie in Oekraïne lijkt van het schip en zijn bemanning paria’s te hebben gemaakt. De Shtandart vaart namelijk onder Russische vlag, en sinds het uitbreken van de oorlog verbieden almaar meer havensteden Russische schepen.
Begin maart liet Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) al weten dat vier Russische zeilschepen – waaronder de Shtandart – niet welkom waren op The Tall Ships Races van 22 tot 25 juli. Nu voeren ook almaar meer Franse havens een aanmeerverbod in. De Shtandart moest volgende week dé blikvanger worden op Escale à Sète, het zeilevent in de Zuid-Franse stad. Maar de baas van het departement vreest dat de Russische vlag op sommigen zal werken als een rode lap op een stier en dat betogers het evenement zullen komen verstoren. Mogelijk niet onterecht want op sociale media werd daartoe al opgeroepen.
Onderweg naar Frankrijk vanuit Griekenland, waar het zeilschip overwinterde, kreeg het schip ook al geen toestemming om in Malta een tussenstop te houden om drinkwater in te slaan. “We hebben nog wat mondvoorraad en hebben de voorbije dagen enkele tonijnvissen gevangen”, vertelt kapitein Vladimir Martus in de Franse krant Le Monde. “Geld voor olie is er niet, dus varen we enkel als er voldoende wind is.” Na veel aandringen kreeg de Shtandart toestemming om enkele dagen aan te leggen in Port-du-Bouc, op zo’n 45 kilometer van Marseille. Maar daar moest het schip zondagavond alweer vertrekken. Waarheen, dat is nog altijd niet duidelijk.
De Shtandart is een graag geziene gast in Nederland, met name in Zaandam. Het schip is een replica van het schip dat tsaar Peter de Grote bouwde nadat hij in Zaandam kennis van de scheepsbouw had opgedaan.