Veilig varen rond windparken op zee

Mag ik varen door een windpark? En hoe doe ik dat veilig? In dit artikel van Varen doe je Samen geeft Rijkswaterstaat antwoord op vragen rondom varen door windparken op zee.

Welke Nederlandse windparken op zee bestaan er?

Op dit moment zijn er zes windparken in gebruik en tot 2030 komen daar nog vijf windparken bij. De windparken zijn onderverdeeld in de gebieden:

. Borssele
. Egmond aan Zee
. Hollandse Kust (noord)
. Hollandse Kust (west)
. Hollandse Kust (zuid)
. Nederwiek
. Ten noorden van de Waddeneilanden
. IJmuiden Ver

Sommige windparken, zoals IJmuiden Ver en Nederwiek, zijn in aanbouw of in de planningsfase.

Mag ik varen door een windpark?

Dit hangt af van het windpark en je schip. Alleen in windpark Gemini (Ten noorden van de Waddeneilanden) mag helemaal niet gevaren worden.
Bestaande windparken zoals Luchterduinen (Hollandse Kust (zuid)), Egmond aan Zee en Prinses Amalia Windpark (Hollandse Kust (noord)), mogen sinds 1 mei 2018 bevaren worden onder strikte voorwaarden.
Vrije doorvaart is verboden. Schepen tot 24 meter mogen gebruik maken van de doorvaartpassage. Dit is een strook tussen de windkavels waar je wél mag varen. Dit wordt ook wel een corridor genoemd.
Verder ben je verplicht een AIS-transponder (minimaal klasse B) aan te hebben. Hiervoor heb je het basiscertificaat marifonie nodig. Ook moet je marifoonkanaal 16 uitluisteren.

Tot 2030 wordt er flink uitgebreid en komen er veel windparken bij. In deze toekomstige windparken is rekening gehouden met doorvaartpassages. Daarom zal doorvaart in deze parken mogelijk zijn voor schepen tot 46 meter lang. Schepen tot 46 meter mogen al gebruik maken van de doorvaartpassage in Borssele.
Omdat windparken van elkaar verschillen, raden we aan altijd de geldende regels (gedragscode) in het specifieke gebied na te lezen voor je vertrek. De gedragscode kun je vinden via het Noordzeeloket.

Mag ik varen door een windpark in aanbouw?

Nee. Tijdens aanbouw is het gebied gesloten voor doorvaart. Wanneer een gebied is aangewezen als toekomstig windpark maar er nog niet gebouwd wordt, is vrije doorvaart mogelijk.

Hoe weet ik waar ik mag varen binnen een windpark?

Zorg dat je altijd de meest actuele (digitale) zeekaarten hebt, zodat je weet waar je mag varen. De situatie op zee verandert continu. Daarom brengt de Dienst der Hydrografie elke week Berichten aan Zeevarenden (BaZ) uit, met daarin correcties van kaarten. Let op: óók in digitale zeekaarten kan het zijn dat de correcties niet automatisch up-to-date zijn. De correcties in BaZ moet je dan zelfstandig bijhouden!
Op dit moment voert de Rijksoverheid aanvullende veiligheidsmaatregelen uit die je helpen door de corridor te varen. Sommige windturbines hebben bijvoorbeeld sensoren. Als je een AIS-transponder aan boord hebt, zal deze de sensoren oppikken. Verder gaat de Rijksoverheid de doorvaartpassages zo goed mogelijk voorzien van nautische markeringen. Let op dat de aanvullende veiligheidsmaatregelen een project is dat tot en met 2030 loopt. Schrik dus niet als een doorvaartpassage nog niet is voorzien van nautische markeringen!

Hoeveel afstand moet ik houden tot een windturbine?

Houd minimaal 50 meter afstand tot turbinepalen en 500 meter tot een transformatorstation. Let op dat deze afstanden kunnen variëren! In Holland Kust (zuid) moet je namelijk minimaal 150 meter afstand tot windturbines aanhouden. De minimale afstanden vind je terug in de gedragscode per gebied.

Mag ik door een windpark varen met slecht weer?

In de gedragscodes wordt beroep gedaan op goed zeemanschap. Over het algemeen wordt het afgeraden om te varen met beperkt zicht, onweer, harde wind en grote golfhoogten. Ben je niet 100% overtuigd dat je de passage veilig kan doorkruisen? Vaar dan om het windpark heen.
Verder is het verstandig het Scheepsweerbericht en Marifoonbericht te bekijken voor je gaat varen. Deze worden elke dag op vaste tijdstippen bijgewerkt. Je kunt de berichten ook beluisteren op marifoonkanaal 23 en 83.

Mag ik ’s nachts door een windpark varen?

Dit ligt wederom aan het windpark. In Windpark Egmond aan Zee en het Prinses Amalia Windpark (Hollandse Kust (noord)) is het na zonsondergang verboden om de doorvaartpassage te gebruiken. De doorvaartpassages in Luchterduinen (Hollandse Kust (zuid)) en Borssele mogen wél ’s nachts gebruikt worden, mits jouw schip hiervoor is toegerust. De doelstelling is dat de toekomstige windparken ook ’s nachts bevaarbaar zijn, mits je schip hiervoor is toegerust.

Mag ik ankeren in de doorvaartpassage?

Nee, ankeren is verboden in de doorvaartpassage van een windpark. Dit kan schade toebrengen aan kostbare kabels. Ben je in een nood en moet je toch ankeren? Meld altijd aan de Kustwacht als je voor anker bent gegaan in een windpark. Vermeld hierbij de positie van het incident.

Mag ik door alle windparken op de Noordzee varen?

Nee. Elk land bepaalt zelf of schepen mogen varen door de windparken in hun territoriale wateren (en Exclusieve Economische Zone).
In Nederland worden doorvaartpassages zo veel mogelijk gerealiseerd, maar is vrije doorvaart verboden. In Engeland geldt over het algemeen dat vrije doorvaart op voldoende afstand (50 meter van windturbines) mogelijk is, tenzij anders aangegeven. In België is het daarentegen ten strengste verboden om te varen door windparken. Er moet minstens 500 meter van de grenzen van de windparken gevaren worden.

Hoe zit het met de grens tussen windpark Borssele en de Belgische Oostelijke zone?

Windpark Borssele (Nederland) en de Oostelijke zone (België) liggen in elkaars verlengde. In Borssele is een doorvaartpassage waar je mag varen, maar door de Oostelijke zone varen is verboden. Een schip moet minimaal 500 meter afstand houden van het windpark.
Dit kan verwarrend zijn, omdat het op zee een stuk minder duidelijk is waar de (zee)grens ligt. Ga je in dit gebied varen? Let dan extra goed op!

Is er aanvullende informatie die ik kan gebruiken voor mijn vaart?

Jazeker! Naast navigatiekaarten en gedragscodes kun je bijvoorbeeld de zeekaarten van de Dienst der Hydrografie gebruiken. Hierop staan de windparken afgebeeld en kun je zien waar de eventuele passages zich bevinden en welke gebieden verboden zijn.
Specifiek voor de beroepsvaart heeft Dienst der Hydrografie ook planningskaart 1970 “Mariners Routing Guide Southern North Sea”. Met deze kaart kunnen schippers vooraf hun route plannen.
Via de Open Data Viewer van Informatiehuis Marien kun je de officiële elektronische zeekaarten, ofwel ENC’s (Electronic Navigational Charts) bekijken. Deze kaarten zijn in verschillende lagen aan te vinken in een menu. Naast de windparken, kun je bijvoorbeeld ook zien waar de elektrakabels en pijpleidingen in de Noordzee liggen.
Bekijk altijd het Scheepsweerbericht en Marifoonbericht voor je vertrek. Deze worden elke dag op vaste tijdstippen bijgewerkt. Je kunt de berichten ook beluisteren op marifoonkanaal 23 en 83.

Goede, veilige vaart!

Lees hier het artikel van Rijkswaterstaat.