Vlieland wil geen ‘Vliebiza’ worden

In Barcelona, Venetië en op Mallorca weten ze inmiddels alles over ‘overtoerisme’. Dichter bij huis, op Vlieland, begint het ook te knellen. ,,Het lijkt soms alsof hier alles voor het toerisme moet wijken.’’

Vlieland is de afgelopen decennia steeds meer gasten gaan ontvangen. Het aantal toeristen dat Doeksen per jaar overzet is tussen 2003 en 2023 met bijna een derde gegroeid, van 159.000 naar 209.000.
De nadruk ligt steeds meer op de toerist. Tegelijkertijd is die toerist in de ogen van eilanders veranderd. Veeleisender, bereid meer te betalen en gewend aan luxe. Vlielanders zien het winkel- en horeca-aanbod opschuiven naar het duurdere segment.
Geen frikadellen maar fruits de mer, cava in de plaats van bier. Het tekent de toerist die Vlieland tot Vliebiza gedoopt heeft. Op Vlieland is de belevingswereld van de toerist een heel andere dan die van de bewoner. Wethouder Vellinga: ,,Wij zijn geen Vliebiza, en dat willen we ook helemaal niet zijn.’’

Grens bereikt

De belangen van inwoners en toeristen lopen soms uiteen, laat een recente ontwikkeling in de Dorpsstraat zien. Enkele jaren geleden besloot de gemeente dat er aan de drukke oostkant overdag niet meer gefietst mag worden.
Eilander Marco Bakker: ,,Voor toeristen is het heel fijn dat de Dorpsstraat een soort wandelboulevard geworden is. Maar de eilander dan, die op de fiets zijn boodschappen wil doen in diezelfde straat? Die staat op het tweede plan.’’
De 55-jarige Bakker woont al zijn hele leven op Vlieland. ,,Daarom weet ik heel goed hoe belangrijk toerisme is. Maar het lijkt soms alsof álles voor het toerisme moet wijken.’’
Voor menig Vlielander is de grens bereikt. Er is geen draagvlak meer voor nieuwe verblijfsaccommodaties en evenementen, blijkt uit het inwonersonderzoek. Ook voor uitbreiding van de horeca en recreatiemogelijkheden is geen meerderheid.

Seizoensverbreding

Het Vlielander toerisme piekt in juli en augustus, wanneer meer dan 30. 000 toeristen per maand de overtocht maken. Ook in het voorjaar en rondom de herfstvakantie weten bezoekers het eiland al jaren goed te vinden.
Daarentegen kon je tot niet zo lang geleden in de winter een kanon afschieten zonder iemand te raken. Kón. Want het toerisme op Vlieland heeft tussen 2008 en 2021 de sterkste groei doorgemaakt in de voorheen stille maanden.
Voorbij is de tijd dat Vlielanders hun eiland een paar maanden per jaar ‘voor zichzelf’ hadden, ziet ook Dirk Bruin. Bruin (62) is de achterkleinzoon van de oprichter van het oudste hotel van het eiland, het in de Dorpsstraat gelegen Badhotel Bruin.

Tegenstellingen

Geen enkele Nederlandse gemeente is economisch zo afhankelijk van toerisme als Vlieland. Volgens het CBS is ruim de helft van de werkgelegenheid aan de sector verbonden. Vellinga: ,,In de praktijk ligt dat nog hoger. Indirect zijn vrijwel alle banen op het eiland op een bepaalde manier aan het toerisme verbonden.’’
Tegelijkertijd geeft in het inwonersonderzoek slechts 20 procent van de Vlielanders aan zelf economisch te profiteren wanneer het toerisme op het eiland groeit. Bruin: ,,De Vlielander werkman heeft er niets aan als het eiland vol zit.’’

Lees het veel uitgebreidere artikel in de Leeuwarder Courant (alleen voor abonnees).