Waterrecreatie advies op reis: waterplanten voor de boeg

Reinier Steensma van Waterrecreatie Advies worstelt zich door het fonteinkruid op weg naar de Middellandse Zee. Hij schrijft uit eigen ervaring hoe hij de groene soep overleeft. En of de recreatievaart in Frankrijk nog wel toekomst heeft.

Vitry, 31 jul 2024

Vanaf Chalons varen we naar Vitry en dan ga je zuid richting Middelandse zee. Je kunt ook richting Straatsburg en via de Moezel en de Rijn terug. Er zijn wel heel veel sluizen die kant uit. Wij gaan het Canal entre Champagne en Bourgogne in. Er was gemeld dat er veel waterplanten in deze route zaten, vooral bij Vitry. Hoe erg is dat? Kan de wierpot het aan?

Er is (drijft) wat taai fonteinkruid, maar dominant is een pluimige plant die als tapijt van oever naar oever groeit. Glashelder water erboven en allemaal visjes, soms zelfs grotere. De dieptemeter is van slag en de snelheidsmeter was er sowieso al mee opgehouden. Deze meters geven ‘nul’ aan, maar we varen volgens een andere meter wel 8 km/uur (SOG). Bij 800 toeren klopt dat. Twee keer de wierpot vol gehad. De temperatuur van de motor is stabiel, dus prima.

De Fransen hebben ons uitgelegd hoe we de planten uit de filters moeten halen en een hekdrive door moeten blazen. Allemaal hebben ze serieuze problemen, de een met de schroefas en klonten fonteinkruid er omheen, de ander (ook) met de wierpot. Maar als je de oplossing weet, is het probleem oplosbaar. Dat geldt ook voor de Denen die we gister weerhebben ingehaald. Etappes van een uur, de wierpot open en doorblazen. Inmiddels doen we dat met de kitepomp van zoon Paul. Anderen doen het met een eenvoudige luchtbedpomp.

Onze boot gedraagt zich trouwens netjes met een dubbele wierpot. We zijn al boten tegengekomen die serieus problemen hadden. De hekdrive maalt de planten ook prima kapot. Soms daalt het toerental een heel klein beetje, maar de motor heeft er geen moeite mee.

Wie beheert de vaarwegen in Frankrijk?

Voies navigables de France (VNF) is de Franse overheidsdienst die instaat voor het beheer van het grootste deel van de bevaarbare waterwegen in Frankrijk. Van de zowat 8.000 km bevaarbare waterwegen vallen er 6.700 km (3.900 km kanalen, 2.900 km rivieren) onder de bevoegdheid van VNF inclusief de 494 stuwen, 1.595 sluizen, 74 kanaalbruggen, 35 kanaaltunnels en 3.756 km dijken.

Ik had een interessante discussie met mensen van VNF over de toekomst. In Frankrijk moet VNF de boel overeind houden en dat kan nooit uit. Lokaal zijn alle medewerkers heel hulpvaardig, maar de strijd wordt geleverd op nationaal of regionaal niveau, bij politici of bestuurders die het nut van al die kosten niet kunnen of willen verdedigen. In Langres had ik een discussie met de voormalige baas van de Capitainerie, het plaatselijk havenkantoor. De door VNF doorberekende kosten vliegen omhoog en de lokale gemeenschap die de meeste haventjes runt, kan dat niet meer opbrengen en haakt af. Voorzieningen worden niet meer onderhouden, sanitair wordt niet schoongemaakt en dus gesloten en vuilnisbakken lopen over. Een moeilijk verhaal. Af en toe denk ik aan de Marrekrite, maar hier heeft elk dorp zijn eigen gemeentehuis (Mairie) en is de versnippering compleet. En dan krijgt VNF de schuld. Het onderhoud van de sluizen en (zelfbedienings)bruggen, kost veel, zeker omdat geregeld iets in storing gaat. Waterplanten vormen deel van de onderhoudskosten. Moet je die planten rooien of snoeien? VNF rooit met een maaiboot, ze slepen een balk over de bodem en halen vervolgens de losgetrokken planten er bij de sluizen uit. Maar het is vechten tegen de bierkaai. Hoe lang dit financieel acceptabel is, is de vraag.

We liggen vandaag weer gratis incl. stroom en water, omdat de dorpsgemeenschap deze watertoeristen graag ziet komen. Zij doen ook het beheer van de aanlegplaatsen. Super vriendelijke mensen allemaal, net als de lokale VNF-ers.

Informatie over de Franse vaarwegen

Als je in Frankrijk vaart heb je naast Navionics en digitale varianten, 22 boeken met vaarroutes in Frankrijk, uitgeverij Breil. Dat is handig en er staat ook allerlei toeristische informatie in. Het is de bijbel over het varen op de Franse kanalen/binnenwateren, geschreven door Jean Marie Blatrier en Anne Ackermans. Samen hebben ze met hun boot Ocean-Manor alle rivieren en kanalen in Frankrijk gevaren. De kaarten worden door Anne aan boord digitaal bijgewerkt en Anne runt ook nog de Association Nationale des Plaisanciers en Eaux Interieurs (www.anpei.org).

ANPEI probeert de vaarwegen in Frankrijk open te houden en met ca. 1.000 leden is dat een uitdaging op zich. Leden komen uit Frankrijk, maar ook uit Engeland, Australie, Nieuw Zeeland, België en Nederland. Via Facebook krijgen wij ook dagelijkse updates over de bevaarbaarheid van de Franse kanalen, maar deze Fransozen vormen ook een belangrijke bron. Het vuur van belangenbehartigers die vechten tegen de achteruitgang van de bevaarbaarheid van vaarroutes is herkenbaar. Net gehoord dat achter ons een aantal sluizen een paar dagen dichtgaan om waterplanten op te ruimen. Net op tijd. Het was ook niet meer te doen. Sluisdeuren blokkeerden, dubbel rood en einde bericht.

Cusey, 14 aug 2024

Na ca. 200 sluizen omhoog, gaan we eindelijk weer naar beneden. Makkelijk, van boven lusje om de bolder en zakken… Nog 20 sluizen en 42 km naar beneden dan zijn we op de Saone. Vanaf daar kan je hard naar beneden, brede rivier en gas erop. Dan nog ruim 500 km naar de Middelandse zee. Als je wilt ben je in twee weken via de Rhone beneden. Is niet de bedoeling, het bevalt hier wel, maar dan kriig je een beetje een idee van afstanden en de (on)mogelijkheden.

We zijn vandaag in Cusey, waterlelies en nauwelijks drijvende waterplanten. De afgelopen 3 dagen 4 boten tegengekomen: een verdwaalde motorboot en 3 Péniches, vrachtschepen die vroeger op deze kanalen voeren. Een Pénische is groot, past net in een sluis, steekt geladen ruim 1,80 m, krabt de bodem schoon en gaat ca. 3 km per uur. De Pénische ‘Safari’ was echt gestrand in de waterplanten en krabbelde 750 meter per uur vooruit (volgens filmbeelden en commentaar van de schipper die Anne ons gister liet zien). Alle waterplanten worden vermalen tot hapklare brokjes voor het wierfilter. Wel indrukwekkend zo’n tegenligger, net als de Mazzel van Buysman uit Rotterdam. De Safari vervoert rijst naar Brugge. Zijn dit zijn de laatste stuiptrekkingen van het goederenvervoer over water op de Franse kanalen?

Bron: eigen verslaggever

meer over Waterrecreatie Advies