Zeespiegelstijging Noordzee en Waddenzee: verschil met mondiale trend verklaarbaar
Er zijn verschillende signalen over de zeespiegelstijging langs de Noordzee- en Waddenzeekust. De gemeten mondiale zeespiegelstijging gaat sneller dan wat we in Noordzee en Waddenzee meten. En sommige toekomstscenario’s voor zeespiegelstijging geven wel erg hoge waarden af. De consistentie tussen die verschillende signalen heeft Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) laten analyseren in het rapport Zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust en de regionale bestuurlijke consequenties.
PRW heeft het onderzoek laten doen omdat zeespiegelstijging een potentieel grote bedreiging voor zowel mens als natuur in het Waddengebied vormt. Maar wat te doen als het tempo van de zeespiegelstijging voorlopig nog meevalt? Moeten we ons nu wel of niet gaan voorbereiden op een sterk stijgende zeespiegel?
Het onderzoek is uitgevoerd op basis van bestaande wetenschappelijke publicaties, met als hoofdauteur Bart van den Hurk van Deltares, onder begeleiding van de Waddenacademie.Het rapport is primair bedoeld om achtergronden van de recente studies toe te lichten en die met elkaar in verband te brengen. Dit kan regionale en nationale beleidsmakers en professionals in het domein van zeespiegelstijging helpen bij een goede beeldvorming over de materie.
Korte termijn: Groenland-effect
Een versnelling van de stijging van de zeespiegel in Noordzee/Waddenzee over de afgelopen eeuw is inderdaad niet eenduidig vastgesteld, in tegenstelling tot wat mondiaal gemiddeld wordt waargenomen. Dat komt mede doordat het peil van Noordzee en Waddenzee sterk onder invloed staat van toevallig optredende weersinvloeden. De beschikbare datareeks is daarom nog te kort om een eventuele verandering in de snelheid waarmee de zeespiegel stijgt zichtbaar te maken.
Maar er zijn ook systematische verschillen tussen de processen die de mondiale en de Noordzeesituatie domineren. De relatief kleine afstand tussen de Noordzee en Groenland – verantwoordelijk voor een flink deel van de huidige mondiale zeespiegelstijging – is van groot belang. De zwaartekracht van een grote ijskap trekt het zeewater in zijn omgeving omhoog. Als die ijskap smelt gebeuren er twee dingen: de zeespiegel stijgt mondiaal door het smeltwater, maar daalt in de buurt van die ijskap vanwege de verminderde aantrekkingskracht. In de Noordzee/Waddenzeeregio is de bijdrage van Groenlands massaverlies aan de zeespiegelstijging daardoor relatief klein.
Langere termijn: grote invloed ijskap Antarctica
Op de wat langere termijn is er een kans dat de ijskap van Antarctica harder gaat smelten. Daar geldt het omgekeerde van de Groenlandse situatie: omdat dat continent ver weg van Nederland ligt, gaan we dat hier juist versterkt merken. De scenario’s voor de langere termijn, vanaf circa 2050, geven daarom nog altijd grond voor waakzaamheid.