Henk Overbeek (89) onverwacht overleden

Henk Overbeek, allround zeeman en schipper van de Gulden Belofte en de Elektra, overleed op 17 februari, na een onfortuinlijke val in huis. In 1995 vond hij bij oud-collega Netty Reder in Enkhuizen zijn thuisbasis.

Hij was zes, toen hij met zijn moeder en zijn broertje terechtkwam in een jappenkamp op Java, hij was negen toen ze meer dood dan levend bevrijd werden. Het zou zijn hele leven beïnvloeden.
Met hun moeder en 5000 Europese vrouwen en kinderen kwamen de broertjes Paul en Henk in 1942 terecht in het kamp Banjoebiroe. Slechts 1500 van hen zouden het kamp overleven nadat in augustus 1945 de vrijheid kwam nadat de bom op Hiroshima viel. ,,Hij zei altijd dat die bom zijn leven gered had, ze zouden op 25 augustus vermoord worden door van een schip op zee te worden gegooid.’’

Demonen

Bijna 25 jaar was Netty Reder getrouwd met Henk Overbeek, de beminnelijke Enkhuizer die altijd en overal de zee, de ruimte en de vrijheid opzocht. Het waren mooie, maar soms ook zware tijden. Want Henk, die na een val toch nog vrij onverwacht op bijna 89-jarige leeftijd overleed, heeft zijn hele leven gevochten tegen de demonen van het jappenkamp.
De gruwelen in het kamp bleven hem zijn levenlang achtervolgen. […] Zelf was hij uitgehongerd en had geelzucht toen ze bevrijd werden. Zijn ouders vonden elkaar terug, zijn vader onherkenbaar, broodmager. Een band zou hij nooit met hem opbouwen en over de oorlog werd niet meer gesproken. Nooit meer.

“Als we gaan, gaan we dronken!”

Henk wilde maar één ding: de vrijheid. Op zijn 18e ging hij naar de Hogere Zeevaartschool in Amsterdam en hij ging de zee op. In 1956 ging hij als eerste met de Oranje als vierde stuurman naar Indonesië. Jaren zat hij op de grote vaart, werkte zich op als kapitein op zeesleepboten tot hij in 1985 een eigen offshorebedrijf opzette met twee compagnons: Offshore Marine Contracters, een bedrijf in de offshore dat nog steeds bestaat.
Henk werd towmaster, hij regelde de verplaatsing van booreilanden op zee met suppliers, afzinkbare schepen. ,,Soms in windkracht 11. Toen het booreiland 45 graden kantelde en bijna omviel trok Henk een fles whiskey open en riep: ’Als we gaan, dan gaan we dronken!’. Het was de tweede keer dat de dood dichtbij was.

Charterschipper

In 1975 vestigde hij zich met zijn eigen klipper De Gulden Belofte in Enkhuizen. Hij woonde op de 27 meter lange Zeeuwse kotter en kocht begin jaren 90, toen hij zich had laten uitkopen uit het offshorebedrijf, de logger Elektra, een vissersschip. In Enkhuizen, waar hij de chartervaart inging, raakte hij bevriend met Netty Reder en haar toenmalige man, die op de Waecksaemheit woonden. ,,Henk charterde jarenlang op de Oostzee.’’
Aan land zou de Enkhuizer vast niet gaan. Hij koesterde zijn vrijheid, zoals hij jarenlang de drank en de vrouwen koesterde. ,,Henk kon zich vanwege zijn jeugd niet hechten’’, zegt Netty terugkijkend. In 1995 kregen ze een relatie, maar nog altijd lagen de herinneringen aan de oorlog op de loer. ,,Henk lag in de winter in Enkhuizen met zijn schip, maar nooit vast in de haven. Hij lag altijd aan de Harlingersteiger of in het Krabbersgat, met weer en wind.’’

Thuisbasis

Toch vond de oud-zeeman in het Snouck van Loosen park bij zijn Netty een veilige thuisbasis. […] Twintig jaar trokken ze er met de camper op uit, van Noorwegen naar Portugal, dwars door Canada, maar altijd naar het water. ,,Stonden we bij sluizen, rivieren, aan de oceaan. Als er maar vrijheid was.’’ Die vrijheid hervond Henk – die tien jaar terug een hersenbloeding kreeg – met de driewieler waarmee hij dagelijks twintig kilometer in en om Enkhuizen reed. Bij voorkeur alleen. ,,Iedereen kende hem, want hij reed gewoon midden op straat. Het fietspad was hem te benauwd.’’[…] Netty: ,,Zijn manier van leven was indrukwekkend. Ik heb van hem geleerd mijn eigen weg te vinden via de toppen en dalen van hoge zeeën. Als oude eik had hij in een verpleeghuis niet kunnen overleven. Ik ben opgelucht dat hij nu naar de vrije zee is.’’

Lees het uitgebreidere in memoriam van Tanja Knopen in het NHD (alleen voor abonnees).
Foto aangeleverd door Netty Reder.